کشتی گیله مردی

گیلان از قدیم، مردان و زنان دلیر و زورمندی داشته که مهارتهای رزمی آنان زبان زد خاص و عام بوده تا جایی که دیاکونوف مؤلف کتاب تاریخ مادکادوسیان، مردم گیل و دیلمان را نیرومند و جسور معرفی می کند و فردوسی شاعر نامی ایران در شاهنامه خود به شجاعت و دلاوری مردم گیلان اشاره نموده که گیل و گیل مردان را در دلیری و جنگ آوری به شیر پله تشبیه کرده است.

به نظر می رسد در گذشته محیط جغرافیایی گیلان که مردمان آن به صید و صیادی ، کشت و زرع ، دامداری و نیز مقابله با حیوانات وحشی در جنگل ها و مناطق کوهستانی مشغول بودند، این فعالیت ها و نیز انجام ورزشهای سنتی مثل کشتی گیله مردی نقش بسزایی در شجاعت و زور آزمایی مردمان گیلان داشته است. کشتی گیله مردی با قدمت بیش از 3000 سال یکی از ورزشهای سنتی استان گیلان بوده که همواره طرفداران بسیاری دارد و در مراسم جشن ها ، اعیاد و پس از برداشت محصول کشاورزی برگزار می گردد

در اغاز پیدایش این کشتی شاید حالت تمرینات تدافعی و تهاجمی در برابر متجاوزان به منطقه را داشته و بمرور زمان بصورت حرکات نمایشی در آمده است ، و بیشتر در مراسمها و جشنها و فراغت از کار انجام میشود و نحوه برگزاری آن به این صورت است که مشتاقان این کشتی دایره وار در محل برگزاری می نشینند، ابتدا کشتی گیران هر محل با پای برهنه و پوشیدن شلوار که به آن لاسپاره می گویند در یک ردیف در صف های منظم وارد میدان می شوند که همراه با نواختن ساز و دهل آیین نیایش را انجام میدهند ، کشتی گیران با توجه به داشتن اعتقادات پس از اقتدا نمودن به حضرت علی (ع)، به سوی قبله مسلمین نیایش کرده و نسبت به آقا امام رضا (ع) عرض ارادت می کنند سپس در چهار جهت میدان   با حالت خضوع و خشوع واحترام به جمعیت تماشاچیان مي چرخند . آنگاه کشتی گیران نیم تنه خود را می پوشند بعد یک یا دو تنگوله از یک دسته نیم تنه های آنان را در اورده و در میدان راه می روند و یک یا دو تنگوله (نوچه ها) از یک دسته دیگر بر خاسته و مبارزه میطلبد بعد از اتمام کار تنگوله ها یک پهلوان بر خاسته و شروع به را رفتن در طول و عرض میدان را میکند و بموازات هم از جلو تا ده قدم راه میروند و بعد به عقب بر می گرددند ،بعد کشتی گیران باهم دست پنجه نرم میکنند، در این مبارزه پشت دست زدن و مشت پراندن از جمله شیوه های تهاجمی است که حریف باید قادر به دفع حملات و ضربات احتمالی باشد، دو کشتی گیر برای استراحت و جداشدن از هم با زدن دو دست به هم، رخصت می گیرند تا استراحت کنند.یک کشتی گیر اگر هر یک از اعضای بدن به استثنای پای حریف را بزمین برساند برنده است کشتی گیر برنده بطرف جلوی تماشاچیان پرش میکند و دوران جمع میکنند .. ضمن اینکه ضربه زدن با مشت بصورت عمودی به سر حریف، انگشت کردن به چشم، ضربه زدن به بیضه و ساق پا و همچنین ناخن کشیدن به بدن حریف جزء خطاهای کشتی گیله مردی محسوب می شود.

در گذشته پهلوانانی چون حسین ملکی، رجبعلی اسکندری، قمر، صفر آزموده، ولیزاده، احمد دهقان، اولا ماسالی، شاه منصوری، خیر اندیش، کشاورز، شاپور معینی، ناصر اعتمادی و .... بسیار مطرح بودند حتی قهرمانانی چون فردین معصومی، معین بشارتی و منوچهر حسینی ابتدا کارشان را با کشتی گیله مری آغاز و بعد به کشتی آزاد روی آوردند تا جایی که در میادین بزرگ جهانی درخشیدند. مسابقات کشتی گیله مردی هرساله در شهرستانهای رشت، ماسال، لاهیجان، آستانه اشرفیه، فومن ، بندر انزلی، رودسر، شفت، رضوانشهر، صومعه سرا ، لنگرود، سیاهکل، املش، رودبار برگزار ميشود

منابع :روابط عمومی هیأت ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی استان گیلان-صدا سيماي مركز گيلان